Χρυσή
Το νησί της Χρυσής (Γαϊδουρονήσι) είναι ένα μικρό νησάκι, 5 περίπου τετ. χιλιομέτρων, 8 μίλια νότια της Ιεράπετρας. Για πέντε μήνες το χρόνο υπάρχουν καθημερινά δρομολόγια μικρών επιβατηγών πλοίων που αναχωρούν από το λιμάνι της Ιεράπετρας. Στη μαγεία του Λιβυκού πελάγους το ταξίδι γίνεται συνήθως παρέα με αρτέμιδες και ασημόγλαρους ενώ σπάνια κάνουν την εμφάνισή τους και δελφίνια. Μετά από ταξίδι μιας ώρας περίπου τα σκάφη προσεγγίζουν τη νότια πλευρά του νησιού που είναι συνήθως πιο απάνεμη. Η αποβίβαση γίνεται στη θέση «Βουγιού Μάτι» όπου υπάρχει μια μικρή προβλήτα και ο χώρος υποδοχής. Οι εκδρομές είναι ολοήμερες και οι επισκέπτες έχουν χρόνο στη διάθεσή τους να περιηγηθούν στα μονοπάτια της Χρυσής, να κάνουν μπάνιο στα γαλαζοπράσινα νερά της και να γευματίσουν στο περίπτερο του Δήμου Ιεράπετρας.
Στη μεγαλύτερη έκτασή της η Χρυσή είναι επίπεδο νησί, με μέσο υψόμετρο όχι πάνω από 10 μέτρα. Από μακριά φαίνεται σαν μια λεπτή λωρίδα γης που προεξέχει από τη θάλασσα. Έχει μέγιστο μήκος 5 χλμ, μέσο πλάτος 1 χλμ και καταλαμβάνει έκταση περίπου 5 χλμ2. Ανατολικά του (700 περίπου μέτρα), βρίσκεται το Μικρονήσι, ένα βραχώδες μικροσκοπικό νησάκι 120 μόλις στρεμμάτων. Το μεγαλύτερο μέρος της Χρυσής καλύπτεται από άμμο. Η θάλασσα γύρω από τα νησιά είναι ρηχή. Σε απόσταση 1 χλμ προς το βορρά και σχεδόν 500 μ. προς νότο δεν είναι βαθύτερη από 10 μ., ενώ η ισοβαθής των 5 μ. ενώνει την Χρυσή με το Μικρονήσι.
Το μεγαλύτερο μέρος της επιφάνειας της Χρυσής καλύπτεται από άμμο.
Η βλάστηση της Χρυσής παρουσιάζει σημαντική ποικιλότητα σε σχέση με το μέγεθος του νησιού. Προφανώς, το πλέον εντυπωσιακό στοιχείο είναι το κεδροδάσος με έκταση πάνω από 350 στρέμματα.
Η χλωρίδα του νησιού σε σχέση με το μέγεθος του μπορεί να χαρακτηριστεί ως πλούσια, με πάνω από 100 φυτικά είδη. Σ' αυτά περιλαμβάνονται 13 ενδημικά είδη της Ελλάδας, 5 ενδημικά της Κρήτης και ένα είδος κολχικού (Colchicum cousturieri) που το συναντούμε μόνο στη Χρυσή και το Κουφονήσι.
Η Χρυσή αποτελεί επίσης σημαντικό τόπο ξεκούρασης για το μεταναστευτικά πουλιά.
Τους τελευταίους αιώνες η Χρυσή είναι πρακτικά ακατοίκητη, ενώ αρκετά παλαιότερα υπήρχαν μικροί οικισμοί. Στο δυτικό αλλά και στο ανατολικό μέρος του νησιού, υπάρχουν διάσπαρτα όστρακα που δείχνουν ότι υπήρχε δραστηριότητα από την Μινωική εποχή. Στα βορειοδυτικά του νησιού υπάρχει η εκκλησία του Αγίου Νικολάου, κατασκευασμένη πιθανά το 13ο αιώνα. Βορειοανατολικά της εκκλησίας και κοντά στην ακτή υπάρχει μια παλιά αλυκή και το μοναδικό σπίτι του νησιού χτισμένο πάνω σε αρχαίες εγκαταστάσεις, που συμπεριλαμβάνουν ένα μικρό κτίσμα (Σπήλιο) και ένα μικρό λιμενοβραχίονα.
Τεχνητή λίμνη Μπραμιανών Ιεράπετρας
Η τεχνητή λίμνη Μπραμιανών κατασκευάστηκε για να καλύψει τις ανάγκες άρδευσης των 30.000 καλλιεργούμενων στρεμμάτων της ευρύτερης περιοχής Ιεράπετρας και αποπερατώθηκε το 1986. Βρίσκεται βορειοδυτικά της πόλης της Ιεράπετρας, σε απόσταση 5χλμ, στον δρόμο προς Καλαμαύκα. Έχει συνολική επιφάνεια 1050 στρέμματα και η χωρητικότητά της σε νερό είναι 15.000.000. Η έκταση των 1350 στρεμμάτων ανήκει στο Δημόσιο, ενώ τη διαχείριση του υδάτινου δυναμικού έχει ο ΤΟΕΒ Ιεράπετρας.
Γύρω από τον υγρότοπο υπάρχουν πεύκα, κυπαρίσσια, λεύκες, πλατάνια και αρμυρίκια. Βρίσκεται σε εξαιρετική για τα μεταναστευτικά πουλιά θέση και ήδη, παρά το μικρό χρόνο ζωής του, λειτουργεί ως ένας από τους σημαντικότερους υγρότοπους στη Νότια Ελλάδα.
Στοιχεία του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας Κρήτης αναφέρουν 214 καταγεγραμμένα είδη πουλιών. Στο νερό και στις όχθες συναντάμε πάπιες, βουτηχτάρια, νερόκοτες, ερωδιούς, χαραδριούς, γλάρους και γλαρόνια. Τριγύρω θα δούμε να πετούν διάφορα αρπακτικά, όπως αετοί και γεράκια, καθώς και πολλά ακόμη είδη, όπως πέρδικες, τρυγόνια, κορυδαλλοί, χελιδόνια κλπ.
Την άνοιξη και το φθινόπωρο θα δείτε τα περισσότερα πουλιά που μεταναστεύουν. Το χειμώνα η λίμνη αποτελεί καταφύγιο για τα πουλιά που ξεχειμωνιάζουν εκεί, πολλά από αυτά απειλούμενα με εξαφάνιση σε ολόκληρο τον κόσμο (βαλτόπαπια, μαυροπελαργός, χρυσογέρακο, κιρκινέζι κ.α.). Εκτός από τα πουλιά, συναντά κανείς βατράχια, λαγούς, σκαντζόχοιρους, νεροχελώνες, φίδια και σαύρες.
Για περισσότερες πληροφορίες για τη ζωή των πουλιών, τους βιοτόπους τους και πως μπορείτε να τα βοηθήσετε επισκεφτείτε την
Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία.
Η περιβαλλοντική ομάδα του ΤΕΕ Ιεράπετρας έχει εκδώσει ενημερωτικό έντυπο και σχετική ιστοσελίδα
http://tee-ierap.las.sch.gr με στοιχεία και πληροφοριακό υλικό για το φράγμα.
Σπήλαια
Στη ευρύτερη περιοχή της Ιεράπετρας υπάρχει και ένας σημαντικός αριθμός σπηλαίων. Ενδεικτικά αναφέρονται τα εξής:
Μεγάλη Σπηλιάρα (Φέρμα), Κυνηγόσπηλιος (Σελλί), Χάμπασο Αγία Παρασκευή (Καλαμαύκα), Θεριού Κουφάλα (Καλαμαύκα), Ρίχτρες (Κάτω Χωριό), Φανερωμένη (Παναγία Φανερωμένη), Εξακουστή (Μάλλες), Ανεραιδογούλα (Μεταξοχώρι), Αγία Παρασκευή (Χριστός), Σπηλιάρα – Σπηλικαύκαλα (Άγιος Ιωάννης), Χαινόσπηλιος (Ρίζα).
Links
Επίσημος Τουριστικός Ιστοχώρος Ιεράπετρας
Δήμος Ιεράπετρας
Χάρτες Κρήτης